Bir Yabancı Olarak Karadağ’da Yaşamak
Yaşam Maliyeti, Güvenlik, Avantaj ve Dezavantajlar
Karadağ özellikle ticaret konusunda, uygun vergi sistemi, ile dikkat çekmektedir. Bunun yanında, önümüzdeki 3-4 yıl içinde beklenen AB üyeliği ile, Avrupa’da serbest dolaşım sahipliği de, dikkat çeken özelliklerindendir. Tercih edilmesindeki en önemli avantajlarından bir diğeri de, düşük bütçelerle bile yapılabilen karlı gayrimenkul yatırımlarıdır.
Bunlar veya başka sebeplerle Karadağ ülkesine ilgi gösteren, araştıran kişiler için en sık sorulan soruların cevabını içerecek şekilde bir yazı dizisi hazırladık. Herhangi bir yorum katmadan, sadece ulusal kaynakların derlenmesi ve özet haline getirilmesi ile oluşmuş bu bilgilerin haricindeki konularla ilgili olarak da bilgi talepleri olursa, mesaj olarak yazılması halinde değerlendirilecektir.
Takip eden paylaşımlarınızda, Karadağ’da geçim maliyetlerinden, nasıl emekli olunacağına kadar bir çok konuyla ilgili soruların yanıtlarını bulacaksınız.
Karadağ’da Yaşamak için En Uygun Yerler
İnşaat ve ev fiyatları, birçok turistin sonrasında yine bu bölgelere ilgi göstermesinden ötürü, kıyı bölgelerinde nispeten daha yüksektir. Bununla birlikte, Podgorica , yaşayacak olanlar için, daha düşük bir yaşam maliyeti, yatırım yapacak olanlar için, yıl boyu kiralamalara daha müsait olduğu için tercih edilmektedir. Bunun yanında, başkent Podgorica, yüksek ve stabil nüfusu ve ihtiyaç duyulan herşeye erişim imkanlarıyla, yaşayacak kişilerin birinci tercihi olmaktadır.
Bir konut satın alma veya inşa etme planınız varsa, kişisel tercihlerinizin yanında, aşağıdaki bilgilerinizi dikkate almanızda fayda vardır.
Podgorica:
Yaşamak açısından, Podgorica’yı diğer bölgelerden bir adım öne çıkartan önemli avantajları vardır. Genel itibariyle, yaşam maliyeti, turistik bölgelere göre daha ucuzdur. Başkent olması ve bu sebeple tüm önemli kurumların elinizin altındadır. Ülke nüfusunun üçte birinin yaşadığı bir şehir olması ve stabil bir nüfusu olması sebebiyle, mevsim değişikliklerinden etkilenmeyen bir ekonomisi vardır.
Konsolosluklar ve yerli ve yabancı şirketlerin genel merkezlerinin bu şehirde olmasından ötürü Beyaz Yakalı tabir edilen kesim bu şehirde yaşamaktadır.
Bu sebeplerle, özel okul (Yabancı dil eğitim veren) ve hastanelerin bulunmasından dolayı, çocuklu ailelerin birinci tercihidir.
Yatırım ve inşaat konularında incelendiğinde, talebin yüksek olduğu bir şehirdir. Ancak buna karşın, Konut M2 Satış Fiyatı, 1.500 Euro/m2 seviyelerindedir. Ancak gerek konut, gerekse ticari mülk satış ve kiralama hızının en yüksek olduğu şehirdir.
Budva :
Budva, Karadağ’ın Adriyatik kıyısındaki çok eski bir kasabadır. Karadağ turizminin merkezi olarak bilinir, çünkü Old Town’ın pitoresk manzaraları, gece hayatı ve plajları ile turistler vazgeçilmez bir duraktır.
Sezonu yaklaşık 4 ay sürer ve sezon dışında düşük yerleşik halk nüfusu ile tenha bir hal halır. Özellikle, temmuz ve ağustos aylarında gelen turistler, bölgeyi oldukça kalabalık hale getirmektediler..
Özellikle güneşli sahillerin yanında, sessiz ve huzurlu bir emeklilik arayanlar, doğrudan Budva’da yaşamak yerine, Bečići veya Sveti Stefan gibi bölgelerini seçme eğilimindedirler.
Yatırım ve inşaat konularında incelendiğinde, talebin en yüksek olduğu şehirdir (toplam talebin yaklaşık 70%’i). Satış Hızı da bu yüzden yüksektir. Konut M2 Satış Fiyatı, 2.000 Euro/m2 seviyelerindedir. Bir takım koşullara bağlı olarak, sezon süresince, turistik olarak günlük kiraya verildiğinde, yaptığınız yatırımın geri dönüşü 10-12 yıl seviyelerindedir. Ancak, bu operasyonu bir acenta olarak yürütecek olduktan sonra, bu kira geliri ile yatırımınızın geri dönüşü 15 yılı bulmaktadır.
Tivat:
Karadağ’ın en süslü kısmı olarak görülen Tivat, Kotor Körfezi’nin doğu kıyısında yer almaktadır. Yakındaki antik kentlere kıyasla nispeten daha yeni bir yerleşimdir.
Porto Montenegro, Tivat sahilinde, süper yat limanı ve lüks resort kompleksidir. Lüks projeye 2007 yılında Kanadalı milyarder Frank Stronach tarafından LVMH ve Lord Rothschild’in başkanlığı ile başlandı.
Yat limanının yanı sıra, aynı zamanda Karadağ’ın ikinci havaalanına da ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca, Karadağ’ın en prestijli uluslararası okulu olan, Knightsbridge Schools International da Tivat’tadır.
Başka bir deyişle, Tivat, Karadağ’da, daha lüks bir yaşam sürmek isteyen turistlerin ve ticaret yapmak isteyenlerin yabancıların tercih ettiği bir bölgedir.
Yaz sezonu haricinde, Budva’dan daha tenhadır, yerleşik nüfusu düşük olan şehirlerden biridir.
Yatırım ve inşaat konularında incelendiğinde, talep vardır ama yüksek değildir (toplam talebin yaklaşık 10%’u), Satış Hızı da bu yüzden düşüktür. Ancak buna karşın, Konut M2 Satış Fiyatı, 2.000 Euro/m2 seviyelerindedir. Rus vatandaşlarının, Budva’dan sonra, en çok tercih ettiği bölgedir.
Karadağ’da Yaşam Maliyeti
Karadağ, yaşam maliyetleri açısından, Avrupa’nın en uygun ülkelerinden biridir. Aylık yaklaşık maliyetler, aşağıda belirtilmiştir.
- Karadağ’da kiralık bir konutta oturacaksanız, kira maliyeti, evin bulunduğu yere göre değişkenlik gösterir. Ancak, 250 € / ay’ın altında, şehrin tercih edilen bölgelerinde konut bulmak zordur. İki yatak odalı, iyi bir lokasyonda ve iyi durumda bir konutun aylık kiraları yaklaşık 500-600 €/ay arasındadır.
- Elektrik, su, internet maliyetleri, evinizin büyüklüğüne bağlı olarak genellikle 50 € / ay ile 100 € / ay arasında değişmektedir.
- Şehirler arası farklılık olsa da, aylık otobüs bileti genellikle 20 € / ay seviyesindedir.
- Eğlence ve dışarıda yemek maliyetleri, Tivat, Kotor ve Budva’nın turistik bölgelerindeki popüler noktalarda, kişi başı 50 Euro seviyesindeyken, ekonomik mekanlarda kişi başı 5 Euro seviyesine kadar inebilmektedir.
- Özel sağlık sigortası, yılda 300 Euro civarındadır. Doktor randevusu 25 Euro, temel ilaç fiyatları 10 Euro’nun altındadır.
- Karadağ’da süpermarket maliyetleri gayet uygundur. Dört kişilik bir hane halkının aylık süpermarket harcaması 400 Euro’nun altındadır.
Karadağ’a Emekli Olunabilir mi?
2006 yılında, Sırbistan’dan ayrılarak, bağımsızlık ilanının öncesinde de, Karadağ, Avrupa’nın diğer ülkelerinde emekli olanların da, yerleşmek için tercih ettiği ülkelerin başında idi.
Bunun yanı sıra, Karadağ’da emekli olmayı tercih etmek için bir takım sebepler aşağıda sıralanmıştır.
- Düşük bütçelerle yatırım yapma imkanı ve ülke genelinde vergilerin düşük olması,
- Genel olarak yükselmekte olmasına karşın, Hırvatistan ile karşılaştırıldığında, halen ulaşılabilir seviyedeki emlak fiyatları ve yerleşme kolaylığı,
- Ülkelerarası anlaşmalar ile, emeklilik tazminatlarının ve emeklilik maaşlarının, başka ülkelere transferinde sağlanan kolaylıklar,
- Almanya, Fransa, İtalya veya İngiltere gibi ülkelere kıyasla çok düşük bir yaşam maliyeti.
Karadağ’a emekli olma planı yapılıyorsa, bir konut satın almak muhtemelen, geçici oturma iznine giden en kolay yoldur .
Karadağ’da Yaşamak Güvenli mi?
Suç oranının çok düşük olması sebebiyle, Karadağ’da yaşamak çok güvenlidir. Özellikle şiddet içeren suçlar diğer gelişmiş ülkelere göre düşüktür ve ABD Dışişleri Bakanlığı değerlendirmesinde, Karadağ’ı 1. Seviye Güvenli ülke kategorisinde gösterilmektedir.
Karadağ genellikle kadınlar için güvenli bir yer olarak görülmektedir.
Karadağ’da yaşamak: Artıları ve eksileri
Her ülkede olduğu gibi, Karadağ’da yaşamanın da artıları ve eksileri vardır. Kişisel deneyimler bu konuda farklılıklar göstermektedir. Sahil şeridindeki şehirler, Podgorica ve Karadağ’ın geri kalan kısmı arasında ciddi farklılıklar olduğu unutulmamalıdır.
Bununla birlikte, burada Karadağ’da yaşamanın nasıl bir şey olduğu hakkında fikir veren birkaç nokta var.
Pro: Vatandaşlık Programı ve AB Üyeliğine girmenin sağlayacakları:
Karadağ vatandaşlığı alma:
- Geçici oturum izni almak için gereken şartlar yerine getirilir.
- Beş yıl boyunca gerekli yenilemeler yapılır.
- İlk beş yılın ardından, beş yıllık Kalıcı Oturum İzni başvurusu yapılır.
- Bu beş yıllık süre, yani toplamda 10 yıllık süre tamamlandığında vatandaşlık başvurusu yapılabilir.
On yıl uzun bir süre olmakla birlikte, birçok ülkede olduğundan daha net ve daha kesindir.
Avantaj: Düşük Vergiler ve Ekonomik Yaşam Maliyeti
Hayat standartları yüksekken, gelir vergisinin % 9 seviyesinde olduğu başka ülke yoktur.
Hırvatistan ile karşılaştırıldığında, gayrimenkul satın alma maliyeti, Karadağ’da çok daha düşüktür. Konut fiyatları, 2018’de Rus vatandaşlarının talebinin azalması nedeniyle esneklik gösterdi ancak 2008’in küresel finansal krizinden bu yana istikrarlı bir şekilde sürekli yükseldi.
Avantaj: Hoş, Doğal Çevre
Karadağ, ılık ve güneşli iklimi ile bilinir. Kotor’u örnek olarak alın :
- Ağustos ayının ortalama en yüksek seviyesi 24° iken, günde 10 saat güneş ışığı almaktadır.
- Ekim ayında, hava sıcaklığı 10° – 20° aralığındadır. Ayda ortalama 11 gün yağmur yağar. Deniz sıcaklığı 20° seviyesindedir.
- En soğuk ve yağışlı olan Ocak ayında, Kotor, nadiren donma noktasının altına iner ve mevsim boyunca toplam 10cm yağmur yağmaktadır.
Karadağ, fiziki coğrafyası ile de öne çıkmaktadır. Bir tarafta okyanus sahilleri, diğer tarafta dağlar ve doğal güzellikler, Karadağ’ı cennet haline getirmektedir.
Dezavantaj: Dil Zorlukları,
Karadağlı öğrenmesi zor bir dildir .
Örnek olarak, iki farklı alfabe kullanılmaktadır. Bazı Karadağlılar Latin harflerini, bazıları Kiril harflerini kullanır.
Turistik bölgelerde barlar, restoranlar ve otellerde İngilizce oldukça yaygındır ancak uzun süre yaşayacak olduktan sonra, yerel dil öğrenilmelidir. Bu özellikle hükümet yöneticileri ve yerel esnaflarla iletişim kurabilmek için önemlidir.
Ve tabii ki, Karadağ vatandaşlığı almak istiyorsanız, temel bir yeterlilik sınavını geçmek için yeterli seviyede dil öğrenilmesi zorunludur.
Dezavantaj: Karadağ Küçük Bir Ülkedir.
Karadağ hükümeti, sağlık sistemini iyileştirmek için bir takım stratejiler uygulamaktadır, ancak yine de diğer Avrupa ülkelerinin gerisindedir.